Шарденов Жаңатай. Кеңестік және қазақстандық суретші, кескіндемеші. Қазақстан Республикасының халық суретшісі. КСРО Суретшілер одағының мүшесі. Ақмола облысы, Ковыленко ауылында малшының отбасында дүниеге келген. 1940 жылы жетім қалып, оны немере ағасы бақташы ретінде қамқорлығына алған. Жастайынан айналасындағы пейзаждан шабыт алып, сурет сала бастаған. Ауылға революция қаһарманы Василий Чапаевтың портретін салуға арналған байқау жариялаған комиссия келгенде, ол ат үстіндегі Чапаевты бейнелеп, бірінші орынға ие болды, жас талантқа жеңісі үшін сыйға қызыл мата беріледі. Қамқоршы ағасына жас жігіттің талантын ары қарай дамыту үшін оны көркемсурет училищесіне жіберу ұсынылады. Осылайша Жаңатай Алматыға... далее

Шарденов Жаңатай. Кеңестік және қазақстандық суретші, кескіндемеші. Қазақстан Республикасының халық суретшісі. КСРО Суретшілер одағының мүшесі. Ақмола облысы, Ковыленко ауылында малшының отбасында дүниеге келген. 1940 жылы жетім қалып, оны немере ағасы бақташы ретінде қамқорлығына алған. Жастайынан айналасындағы пейзаждан шабыт алып, сурет сала бастаған. Ауылға революция қаһарманы Василий Чапаевтың портретін салуға арналған байқау жариялаған комиссия келгенде, ол ат үстіндегі Чапаевты бейнелеп, бірінші орынға ие болды, жас талантқа жеңісі үшін сыйға қызыл мата беріледі. Қамқоршы ағасына жас жігіттің талантын ары қарай дамыту үшін оны көркемсурет училищесіне жіберу ұсынылады. Осылайша Жаңатай Алматыға кетеді. 1943-1949 жылдары Н.В. Гоголь атындағы Алматы көркемсурет училищесін (қазіргі Орал Таңсықбаев атындағы Алматы декоративті-қолданбалы өнер колледжі) бітірген. 1949 жылы үздік оқу үлгерімі үшін оны Ленинградтағы Илья Репин атындағы кескіндеме, мүсін және сәулет институтына жіберген. Ірі қылқалам шеберлері Абрам Черкасский, Леонид Леонтьев, Алексей Бортниковтардың қолдауын көреді. Ленинградта импрессионист суретшілердің шығармашылығына қызығып, олардың стилін жаңалық ретінде қабылдаған. Ол бояулардың араласуы, түс гаммасы және жұмсақ ауысуларға ерекше назар аударған. 1956 жылы Алматыға оралып, республиканың көркемдік өміріне белсене араласқан. Шабыт алу үшін суретші күн сайын тауға көтеріледі. Оның стихиясы пейзаж болды. Жанатайдың өзіндік қолтаңбасы бар еді: ол қылқаламмен емес, кескіндемеге арналған арнайы пышақ – мастихинмен жұмыс істеді, бояуды молынан қолданды. Алайда, сол жылдары бұл техниканы аз ғана адам түсінетін еді. Ұзақ уақыт бойы шебердің картиналары «кәсіби емес» деп саналды. Суретші өзінің жаңашыл стилі туралы «Мені тек француздар түсінеді», – деген екен. Шынында да, 60-шы жылдары Қазақстанға Франциядан келген делегация Жанатай Шарденовтың көптеген картиналарын сатып алған. Суретші шабыттанып одан да керемет туындылар жасай бастады. 1962 жылы Алматыға келген атақты америкалық суретші Рокуэлл Кент қазақ көркемсурет галереясындағы алматылық әріптестерінің көрмесімен танысады. Қонақкәде ретінде ұнаған картинаны таңдауды ұсынғанда, қонақ ерекше таңданыспен Жаңатай Шарденовтың мұзды шыңдары бар Алатау тауларының пейзажын таңдаған. Жаңатай өз жетістігіне қуанып, суретші Рокуэлл Кентті өз студиясына шақырып, оған кәдесый ретінде тағы екі пейзаж сыйлайды. Бүгінде еліміздегі кез келген ірі музей өзінің қорында оның туындылары бар екенін мақтан тұтады. Жұмыстары Ә. Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер мұражайында, заманауи өнер мұражайында (Астана қ.), жеке коллекцияларда сақтаулы. скрыть